DOSTARCZYCIELE SIŁY

Niewolnicy, zwie­rzęta i rzemieślnicy byli głównymi dostarczycielami siły, ale nawet ich nie wykorzystywano najbardziej efektywnie. R. J. Forbes pisze o tym wprost: „W cią­gu niemal całej starożytności jedynymi dostarczycie­lami siły byli ludzie i zwierzęta. Nawet wtedy, gdy na początku naszej ery skonstruowano bardziej eko­nomiczny młyn wodny, jego rozpowszechnianie było tak powolne, że przez następne 400 lat sytuacja pozo­stawała praktycznie taka sama.” (Singer i inni, History oj Technology, 2:590). Jeszcze w pierwszym wieku przed Chrystusem Rzymianie zaprojektowali wydajne koło młyńskie, szczególnie użyteczne do mielenia ziar­na, lecz nie było ono używane przez setki lat. W isto­cie Rzymianie do pompowania wody wykorzystywali raczej niewolników w kieracie, zamiast używać siły spadającej wody, by pracowała za ludzi. Starożytni nie znali też wiatraka.